จากกรณี สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) เผยแพร่สื่อโฆษณารณรงค์ งดเหล้าเข้าพรรษา โดยมีการนำ 'นกแก้วโม่ง' ซึ่งเป็นสัตว์ป่าคุ้มครองมาใส่ในกรงเพื่อใช้ถ่ายทำโฆษณาดังกล่าว ทำให้มีการวิพากษณ์วิจารณ์ถึงความเหมาะสม

สรณรัชฎ์ กาญจนะวณิชย์ ประธานมูลนิธิโลกสีเขียว โพสต์ข้อความบนเฟซบุ๊ก Saranarat Oy Kanjanavanit แสดงความเห็นว่า มันยากมากๆ ที่จะสื่อสารให้สังคมไทยตระหนักถึงวิกฤตการสูญพันธุ์ ตระหนักถึงความสำคัญของการรักษาสัตว์ป่าให้คงอยู่ในธรรมชาติ รักนกก็ทำสวนให้ดึงดูดนกเข้ามา ไม่ใช่จับมันขังใส่กรง สสส.ยังทำสื่อมาซ้ำเติม

นกแก้วโม่งเป็นสัตว์ป่าคุ้มครอง จับมาใส่ในกรงนอกจากจะผิดศีลธรรม (แย่กว่ากินเหล้าชิลๆ สักแก้วสองแก้ว) มันยังผิดกฎหมายด้วย สสส.ควรออกมาขอโทษอย่างเป็นทางการที่สนับสนุนการค้าสัตว์ป่าผิดกฎหมาย

ล่าสุด สสส. ได้ชี้แจงว่า ทีมงานไม่ทราบว่านกแก้วโม่งที่ใช้ในการถ่ายทำโฆษณาเป็นสัตว์ป่าคุ้มครอง หากทราบจะเลือกที่จะไม่นำเผยแพร่ออกสื่อ เพื่อไม่สร้างความเข้าใจที่ผิดต่อสัตว์ป่าคุ้มครองอย่างแน่นอน โดยนกที่นำมาถ่ายทำ ทีมงานโปรดักชั่นได้คัดเลือกมาจากเจ้าของนกที่เป็นโมเดลลิ่งสัตว์มืออาชีพ 

และยังได้รับข้อมูลมาจากเจ้าของว่า นกแก้วโม่งเป็นสัตว์คุ้มครองชนิดที่เพาะพันธุ์ได้และครอบครองได้ และนกแก้วโม่งที่ได้นำมาเข้าฉากถ่ายทำนั้นเป็นนกที่มีใบอนุญาตครอบครองที่ถูกต้อง และเป็นนกแก้วโม่งที่ผ่านการฝึกฝนและเคยมีผลงานผ่านสื่อต่างๆ มาแล้วหลายครั้ง 

สสส.มีข้อสรุปร่วมกันว่าในการดำเนินงานครั้งต่อๆ ไป จะมีการระวังและตรวจสอบที่มาของสัตว์ต่างๆ อย่างรอบคอบมากกว่านี้ โดยจะไม่เลือกสัตว์ที่เป็นสัตว์ป่าคุ้มครองมาเผยแพร่ผ่านสื่อโฆษณา เพื่อไม่ให้เกิดความเข้าใจผิดในการนำสัตว์ป่าคุ้มครองมาเลี้ยง และเพื่อไม่สร้างภาพจดจำที่ไม่เหมาะสมกับสัตว์ป่าคุ้มครอง โดยเนื้อหาการชี้แจงมีดังนี้

ตามที่ได้มีผู้เชี่ยวชาญด้านสิ่งแวดล้อม และหลายๆท่าน ได้ตั้งข้อสังเกตถึง นกแก้วโม่ง ในสื่อโฆษณารณรงค์ งดเหล้าเข้าพรรษา ของ สสส. มานั้น ทาง สสส. ได้รับทราบประเด็นข้อสังเกตต่างๆ และขออนุญาตชี้แจง ดังนี้

1. ทาง สสส. ไม่ทราบมาก่อนว่านกที่ใช้ในการถ่ายทำโฆษณา เป็นสัตว์ป่าคุ้มครอง เนื่องจากในบทภาพยนตร์เป็นเรื่องราวของนกแก้วเลี้ยง ซึ่งทีมงานของ สสส. ไม่มีความเชี่ยวชาญเรื่องนก จึงเข้าใจไปว่านกที่เข้าฉากการถ่ายทำ เป็นนกแก้วเลี้ยงธรรมดา ในส่วนนี้ ทีมงานต้องขออภัยเป็นอย่างยิ่ง ที่ไม่มีความรู้โดยตรงในเรื่องสัตว์และไม่ได้ตรวจสอบลักษณะ ก่อนการถ่ายทำ ซึ่งหากทีมงานได้ทราบว่านกแก้วโม่งในหนังโฆษณา เป็นสัตว์ป่าคุ้มครอง แม้จะเป็นสัตว์ที่เพาะพันธุ์ได้และได้รับอนุญาตให้เลี้ยงได้ ทีมงาน ก็จะเลือกที่จะไม่นำเผยแพร่ออกสื่อ เพื่อไม่สร้างความเข้าใจที่ผิดต่อสัตว์ป่าคุ้มครองอย่างแน่นอน

2. เมื่อเราได้รับการตั้งข้อสังเกตในประเด็นนี้ และได้ทราบว่านกแก้วโม่งเป็นสัตว์ป่าคุ้มครอง ทีมงานได้ให้ความสำคัญและเร่งตรวจสอบในทันทีถึงที่มาของนกแก้วโม่งในสื่อโฆษณา และได้รับข้อมูลจากทีมโปรดักชั่นว่า การคัดเลือกนกที่มาถ่ายทำ ทีมงานโปรดักชั่นได้คัดเลือกมาจากเจ้าของนกที่เป็นโมเดลลิ่งสัตว์มืออาชีพ และเมื่อได้สอบถามไปยังเจ้าของนกอย่างละเอียด จึงได้ทราบว่า นกแก้วโม่งเป็นสัตว์คุ้มครองชนิดที่เพาะพันธุ์ได้และครอบครองได้ และนกแก้วโม่งที่ได้นำมาเข้าฉากถ่ายทำนั้นเป็นนกที่มีใบอนุญาตครอบครองที่ถูกต้อง และเป็นนกแก้วโม่งที่ผ่านการฝึกฝนและเคยมีผลงานผ่านสื่อต่างๆ มาแล้วหลายครั้ง

3. เมื่อ สสส. ได้รับทราบข้อมูลดังกล่าว ถึงที่มาของนกแก้วโม่งที่อยู่ในสื่อโฆษณาว่าเป็นนกที่มีใบอนุญาตครอบครองที่ถูกต้อง ทาง สสส. ได้สรุปบทเรียนร่วมกันในทีมงาน โดยมีข้อสรุปร่วมกันว่าในการดำเนินงานครั้งต่อๆ ไป จะมีการระวังและตรวจสอบที่มาของสัตว์ต่างๆ อย่างรอบคอบมากกว่านี้ ก่อนการจัดทำสื่อ โดยจะไม่เลือกสัตว์ที่เป็นสัตว์ป่าคุ้มครองมาเผยแพร่ผ่านสื่อโฆษณา หากไม่ใช่เพื่อสื่อสารเรื่องสิ่งแวดล้อมเฉพาะประเด็นที่เกี่ยวข้อง เพื่อไม่ให้เกิดความเข้าใจผิดในการนำสัตว์ป่าคุ้มครองมาเลี้ยง และเพื่อไม่สร้างภาพจดจำที่ไม่เหมาะสมกับสัตว์ป่าคุ้มครอง

4. ถึงแม้นกแก้วโม่งที่ถ่ายทำในสื่อโฆษณา จะเป็นนกที่เพาะพันธุ์ได้และได้รับการอนุญาตให้ครอบครองอย่างถูกกฎหมาย ทาง สสส. เองมีความไม่สบายใจอย่างมากในเรื่องนี้ และยืนยันในความตั้งใจที่จะพัฒนาและปรับปรุงขั้นตอนการดำเนินงานให้รอบคอบมากยิ่งขึ้นในอนาคต โดยจะตรวจสอบที่มาของสัตว์และสิ่งแวดล้อมต่างๆ ก่อนนำมาถ่ายทำ และจะไม่เลือกนำสัตว์ป่าคุ้มครองมานำเสนอภาพที่ไม่เหมาะสม

ทาง สสส. ขอขอบคุณเป็นอย่างสูง สำหรับทุกคำแนะนำ และน้อมรับที่จะนำไปปรับปรุงพัฒนากระบวนการทำงานให้ดียิ่งขึ้นต่อไป ขอขอบคุณทุกความคิดเห็นมา ณ ที่นี้