พิธีฌาปนกิจศพครูใหญ่หลวงพ่อคูณ ปริสุทฺโธ ที่จะประกอบพิธีขึ้นในเวลา 22.15 น. วันที่ 29 ม.ค.นี้ ภายในบริเวณฌาปนสถานชั่วคราว วัดหนองแวง พระอารามหลวง บนเกาะกลางน้ำ หลังพุทธมณฑลอีสาน ริมถนนสายเลี่ยงเมือง ขอนแก่น-กาฬสินธุ์ ต.ศิลา อ.เมือง จ.ขอนแก่น ซึ่งสิ่งที่หลายคนให้ความสนใจคือ เมรุลอยนกหัสดีลิงค์

ตำนาน “นกหัสดีลิงค์” นำดวงวิญญาณผู้ตายไปสู่สวรรค์

ตามตํานาน “นกหัสดีลิงค์” จะมีส่วนหัวเป็นช้าง ตัวเป็นนกขนาดใหญ่ มีกำลังมหาศาล มาจากตำนานโบราณของนครตักกะศิลาเชียงรุ้งแสนหวีฟ้ามหานคร เมื่อพระมหากษัตริย์แห่งนครนั้นถึงแก่สวรรคต ต้องอัญเชิญพระศพออกไปฌาปนกิจที่ทุ่งหลวง มีนกหัสดีลิงค์ซึ่งกิน เนื้อสัตว์เป็นอาหารบินมาจากป่าหิมพานต์ จึงบินโฉบลงมาเอาพระศพไป เมื่อพระมหาเทวีเห็นเช่นนั้นก็ประกาศให้คนดี เข้าต่อสู้เพื่อเอาพระศพคืนมา นางสีดาจึงเข้ารับอาสาต่อสู้นกหัสดีลิงค์ โดยใช้ศรอาบยาพิษยิงนกหัสดีลิงค์ถึงแก่ความตาย ตกลงมาพร้อมพระศพ พระมหาเทวีจึงโปรดสั่งให้ช่างทำเมรุคือหอแก้วบนหลังนกหัสดีลิงค์ แล้วถวายพระเพลิงไปพร้อมกัน หลังจากนั้นมาจึงได้ถือเอาประเพณีทำนกหัสดีลิงค์ประกอบเมรุของชั้นเจ้านาย ตามความเชื่อที่ว่า นกหัสดีลิงค์ สามารถนำดวงวิญญาณของผู้ตายไปสู่สวรรค์ได้

“นางสีดา” ผู้ฆ่านกหัสดีลิงค์ ผู้สืบเชื้อสายมาร่วมงานด้วย

รศ.ดร.นิยม วงศ์พงษ์คำ คณบดีคณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น เปิดเผยว่า สำหรับ “นางสีดา” ผู้ฆ่านกหัสดีลิงค์ตามตำนานดังกล่าว ไม่ใช่พระมเหสีของพระราม ในรามเกียรติ แต่เป็นนางสีดา ตามตำนานที่เชื่อว่ามีอยู่จริง เพราะจากการสืบทราบจากงานวิจัยในอีสานนั้น พบว่านางสีดา ถูกสร้างขึ้น สอดคล้องตามตำนาน เป็นนางสีดาสืบเชื้อสายจากเมืองอุบลราชธานี ซึ่งเป็นที่นับถือของชาวอีสาน จากการวิจัยที่มีหลักฐาน พบว่า การฆ่านกหัสดีลิงค์เป็น แม่สุกัน ปราบวัย และ แม่มณีจันทร์ ผ่องศรี อายุกว่า 90 ปี นั้นได้เสียชีวิตแล้ว จึงถือ เป็นผู้สืบเชื้อสายนางสีดาที่ฆ่ายกหัสดีลิงค์มากที่สุด

รศ.ดร.นิยม กล่าวว่า แม่มณีจันทร์ เสียชีวิต มีแม่สมวาสนา ซึ่งเป็นลูกสาว ได้สืบเชื้อสาย ต่อเนื่องมา ถ้านับถึงยุคปัจจุบัน คือ มีการสืบเชื้อสายมาทั้งหมด 6 คน โดยคนล่าสุดและยังคงมีชีวิตอยู่ นางเมทินี หวานอารมณ์ หรือ เมย์ ปัจจุบัน ดำรงตำแหน่งนักวิชาการตรวจสอบภายใน ชำนาญการพิเศษ สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาอุบลราชธานีเขต 3 เป็นเหลนของ แม่มณีจันทร์ คนที่ 6 และ นางเมทินี เคยผ่านการฆ่านกหัสดีลิงค์มาแล้วเช่นกัน โดยในงานพิธีพระราชทานเพลิศพครูใหญ่หลวงพ่อคูณ ในครั้งนี้ได้ตอบรับการมาร่วมในพิธีของหลวงพ่อคูณ ที่จังหวัดขอนแก่นแล้ว

ถอดแบบความเรียบง่ายของหลวงพ่อคูณ สู่งานศิลปะสีขาว

สำหรับ "นกหัสดีลิงค์" ที่จัดสร้างเพื่อรองรับบุษบกบรรจุสรีระสังขารหลวงพ่อคูณจะแตกต่างจากงานทั่ว ๆ ไป เพราะทำด้วยกระดาษ โทนสีขาว สื่อถึงความเรียบง่าย สมเกียรติ และยังสื่อถึงความบริสุทธิ์ เพื่อส่งควง วิญญาณหลวงพ่อคูณสู่สรวงสวรรค์ ยกเว้นส่วนบนยอดฉัตรนกหัสดีลิงค์จะเป็นสีทอง โดยมีกลไกให้นก สามารถเคลื่อนไหวส่วนต่าง ๆ ได้ ส่วนฐานบุษบกจะสร้างเป็นรูป 8 เหลี่ยม กว้าง 16 เมตร สูง 3 ชั้น เมื่อรวมความสูงถึงยอดจะสูง 22 เมตร 60 เซนติเมตร หรือเทียบเท่าตึก 5 ชั้น บริเวณราวบันได 4 ด้าน ในแต่ ละชั้นจะประดับตกแต่งด้วยงานปั้นพญานาคหนึ่งเศียร พร้อมประดับตกแต่งด้วยสัตว์หิมพานต์สีขาวทั้ง 4 ทิศ เพื่อให้บรรยากาศเหมือนอยู่บนเขาพระสุเมรุ

เมรุชั่วคราวในพิธีพระราชทานเพลิงครูใหญ่ “หลวงพ่อคูณ ออกแบบโดยคณะศิลปกรรมและคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ ม.ขอนแก่น “นกหัสดีลิงค์” ตามวัฒนธรรมของล้านช้าง หลังพระราชทานเพลิงแล้วเสร็จ จะสร้างอนุสรณ์สถานครอบไว้ โดยจะนำหุ่นรูปปั้นหลวงพ่อคูณที่ประดิษฐานชั้น 7 คณะแพทยศาสตร์ รพ.ศรีนครินทร์ รวมทั้งอ่างดองสรีระสังขารหลวงพ่อคูณ เตียงครูใหญ่ ชุดผ่าตัดครูใหญ่ มาจัดเก็บในอนุสรณ์สถานดังกล่าว เพื่อให้นักศึกษา บุคลากรทั่วไป พร้อมศิษยานุศิษย์ได้กราบไหว้รำลึกถึงหลวงพ่อคูณ ได้ตลอดเวลา