ขึ้นชื่อว่าผู้สูงอายุ ภาพที่มักชินตาลูกๆ หลานๆ อย่างเราๆ

คงหนีไม่พ้นภาพท่านนั่งก็โอย นอนก็โอย ลุกก็โอย ขา แขนอ่อนเปลี้ยเรี่ยดิน จะเดินเหินก็ไม่ไหว 

แต่ไม่ใช่กับคุณยาย ‘ตุ๊’ หรือ ตุ๊ ไหลเจริญ หญิงสาววัย 78 ปี ดาวติ๊กต็อกผู้โด่งดังในฉายา ‘คุณยายหงส์ทอง’ ที่มีคนติดตามมากถึง 381,000 แสนคน มียอดถูกใจวิดีโอรวมกว่า 7 ล้านถูกใจผู้นี้

ลีลาการเต้นตามจังหวะเพลงป๊อบแดนซ์ ไทย ฝรั่ง เกาหลี ลามไปถึงสามซ่า หมอลำซิ่ง ที่ยังคล่องแคล่วกับหลาน ผสมผสานลีลาจุดบุหรี่สูบ ปิดท้ายด้วยการรินเหล้าใส่จอกกระดกอย่างรวดเร็ว ถือเป็นภาพการันตีว่า ‘ยายตุ๊’ ยังเป็นวัยรุ่นสุดติ่ง

 “กินเหล้าหงษ์ทองเยอะจ่ะ เลยได้ฉายานี้ (หัวเราะ) ” ยายตุ๊เล่าที่มาของฉายายายหงส์ทองสุดเฟี้ยวสั้นๆ แกมติดตลกให้แขกผู้มาเยือนฟัง

“ทีแรกคุยกับหลานว่าจะเอาคำว่าหงส์ฟ้า แต่ฟ้าไม่สูง ก็เลยเอาชื่อหงส์ทอง” ยายตุ๊อธิบายเพิ่ม

‘อร’ ศุภนิดา ไหลเจริญ อายุ 29 ปี หลานสาวเล่าว่าในอดีตคุณยายเป็นนักกิน ดื่ม ท่องเที่ยวสุดเฟี้ยว

“ฉันดื่มเหล้าทุกวันนี้ก็จริง ดื่มวันละหนึ่งกั๊ก ตื่นนอนไม่ดื่ม กลางวันไม่ดื่ม จะดื่มแค่ช่วงเย็น โดยจะผสมกับน้ำมะกูดคั้นและยาหอมเพื่อเป็นยา” ยายตุ๊กล่าวแทรกหลานสาวขึ้นมา และกล่าวต่อว่า “เหล้าหนึ่งกลมจะดื่มได้ประมาณ 5–6 วัน” 

สวดมนต์เช้า – ค่ำ เข้าวัด พึ่งธรรมะ ขัดเกลาจิตใจ

ชีวิตยายตุ๊ไม่มีแค่เพียงเรื่องสนุกสนานอย่างที่เห็นในติ๊กต็อกเท่านั้น เพราะอีกมุมหนึ่งเธอคือเป็นสายบุญ ทำบุญ ทำทาน เข้าวัด สวดมนต์และฟังธรรมะเป็นประจำ

“ตอนนี้ฉันเหลือแค่สร้างกุฏิพระ” ยายตุ๊กล่าวเพื่อยืนยันว่าเธอทำบุญเพื่อทำนุบำรุงพุทธศาสนามาหลายอย่างไม่ว่าจะเป็นถวายเงินสร้างศาลา บริจาคทาน สร้างพระพุทธรูป สร้างธรรมาสน์ให้พระนั่งเทศนาในวัด

อนาคตยายตุ๊วางแผนจะสร้างกุฏิให้พระซึ่งถือเป็นบุญกุศลใหญ่

ยายตุ๊เล่าว่า เหตุผลที่เป็นสายบุญเพราะว่าที่ขอนแก่นเธอไม่มีเพื่อนบ้านที่อายุรุ่นราวคราวเดียวกันเหมือนอย่างที่สุโขทัย แต่ก็นับว่าเป็นสิ่งที่ดี เพราะทำให้เธอได้มีสมาธิที่จะอยู่กับการฟังเทศน์ ฟังธรรม การสวดมนต์ ภาวนาเพื่อขัดเกลาจิตใจ ให้มีความสุขก่อนชีวิตที่เหลือจะจบลง

สุโขทัย – สงขลา - ขอนแก่น

ยายตุ๊พื้นเพเดิมเป็นคนสุโขทัย บ้านใหม่สุขเกษม อ.กงไกรลาศ จ.สุโขทัย ตั้งแต่เกิดจนอายุ 60 ปี จากนั้นเมื่อลูกๆ ไปมีครอบครัว

เธอจำเป็นต้องไปอาศัยกับลูกบางคนที่สงขลาประมาณ 3–4 ปี เพราะหากอยู่ที่สุโขทัยจะไม่มีคนดูแล 

ด้วยความคิดถึงบ้านทำให้อยู่กับลูกที่สงขลาได้ไม่นาน เธอขอกลับมาอยู่บ้านที่สุโขทัยอีกครั้ง โดยตั้งใจจะจ้างคนมาดูแล แต่แล้วก็ไม่มีคนมาสมัคร

“ฉันเลยคิดถึงหลานที่ฉันเคยเลี้ยงดูมาตั้งแต่เด็กที่ขอนแก่น จึงโทรหาหลานให้หลานมารับไปอยู่ด้วย ตอนนี้เข้าเดือนที่ 4 แล้วที่อยู่ขอนแก่น” ยายตุ๊กล่าว

แม้จะเป็นการย้ายที่อยู่ใหม่แบบถาวรของยายตุ๊ แต่วิถีชีวิตไม่เปลี่ยนแปลงเพราะยังคงได้ทำในสิ่งที่เคยทำครั้นตอนอยู่สุโขทัย อีกทั้งที่ขอนแก่นยังมีหลานอย่างอร และหลานเขยคอยดูแลอย่างดี

“หลานทั้งสองเป็นเหมือนเพื่อนคอยให้กำลังใจ เลี้ยงทั้งตัวยาย เลี้ยงทั้งหัวใจยาย” ยายตุ๊เล่า

ที่สำคัญยายตุ๊ได้ไฮไลท์ใหม่ในชีวิตชนิดที่ไม่เคยคิดฝันมาก่อน เพราะการมาอยู่กับหลานที่ขอนแก่นเป็นที่มาของ 'ยายหงส์ทอง' ดาวติ๊กต็อกและผู้นำแฟชั่นวัยรุ่นคนใหม่แห่งโลกออนไลน์

เส้นทางดาวติ๊กต็อก

ปฏิเสธไม่ได้ว่าผู้ที่พายายตุ๊เข้าสู่วงการติ๊กต็อกจนกลายโด่งดังคือ ‘อร’ หลานสาวของเธอนั่นเอง 

“ย้อนไปต้นปี 2564 ตอนไปเยี่ยมคุณยายที่บ้านที่สุโขทัย เห็นคุณยายดื่มเหล้าระหว่างที่ญาติพี่น้องกินข้าวกัน เลยจับกล้องในมือถือมาถ่ายตอนแกเมา พอถ่ายปุ๊บภาพออกมาน่ารัก สนุกสนานไม่เหมือนคนแก่ทั่วไป จึงเอาภาพนั้นมาลงติ๊กต็อก” อรเล่า

หลังจากภาพออกไปสู่โลกออนไลน์กลายเป็นว่ามีคนมาติดตามและแสดงความชื่นชอบเป็นจำนวนมาก เมื่อคุณยายมาอยู่ขอนแก่นจึงทำวิดีโอคอนเทนต์บนติ๊กต็อกต่อจนสร้างชื่อกระฉ่อน

“ให้คุณยายเต้นคัฟเวอร์เพลงดังๆ ในติ๊กต็อก แต่งตัวในชุดวัยรุ่นสีฉูดฉาด” อรเล่าถึงคอนเทนต์ที่ทำประจำในติ๊กต็อก

“ฮ่า (หัวเราะ) มันก็สนุกสนานดีนะ เพราะฉันเป็นคนสนุกสนานมาก่อนตั้งแต่วัยรุ่น กิน ดื่ม เต้น พอได้มาทำอะไรแบบนี้กับหลายมันรู้สึกมีความสุข รู้สึกว่าให้ตัวเราไม่ซึม ไม่เศร้า ไม่โดดเดี่ยว” ยายตุ๊เล่าแทรกระหว่างอรพูด

 “ยิ่งรู้มีคนชอบเยอะ หลานอ่านข้อความคนที่ชอบส่งมาให้ยิ่งรู้สึกว่าตัวเองทำให้คนอื่นมีความสุข ฉันก็ดีใจมากๆ”

ยายตุ๊ว่าเวลาที่มุ่งธรรมะก็ไหว้พระ ไหว้เจ้า แต่ช่วงหลานพาทำอะไรสนุกๆ ก็เต็มที่กับหลาน ชีวิตมีสีสัน ไม่เฉื่อยชา

คุณยายคือเพื่อน คุณหลานก็คือเพื่อน

สำหรับอรการดูแลคนแก่อย่างคุณยายตุ๊ไม่ใช่เรื่องยากหรือเรื่องที่เหนือบ่ากว่าแรง เพราะเธอมองคุณยายคือ ‘เพื่อนสนิท’ ที่มาอยู่ด้วยที่บ้าน

“ด้วยความเติบโตมากับคุณยาย ทะเลาะ เถียงกันมาตั้งแต่หนูยังเป็นเด็ก ทำให้หนูกับคุณยายพอจะเข้าใจความคิด ความรู้สึกกันและกัน รู้ว่านิสัยคุณยายเป็นยังไง พอคุณยายเมาแล้วเป็นยังไง ฉะนั้นเมื่ออยู่ด้วยกันจึงปรับตัวเข้าให้กันได้อย่างสบาย ไม่ยุ่งยาก” อรเล่า

เรื่องการกินอยู่ก็คล้ายกันและอยู่กันได้อย่างลงตัว

“ก็มีบ้าง บางครั้งที่ชวนคุณยายออกไปกินข้าว กินขนมเค้ก อาหารอร่อยๆ นอกบ้าน คิดว่าเป็นวิธีการดูแลเอาใจใส่คนแก่ได้ง่ายๆ คือก็ตามใจเขาบ้างบางครั้ง เขาอยากกินอะไรก็ซื้อให้เขากิน อยากได้อะไรก็ซื้อให้เขา” อรเล่า

คิดถึงคนแก่ที่บ้าน อยากสร้างความสุขให้พ่อแม่ตายายที่แก่เฒ่า

“คุณยายคนนี้เหมือนคุณย่า คุณยายของผม ของฉัน ของน้าที่จากไปเลย ได้ดูคุณยายแล้วรู้สึกคิดถึงคนบนฟ้า” อรยกตัวอย่างคอมเมนต์ที่เธอได้อ่านหลังจากเผยแพร่วิดีโอผ่านติ๊กต็อก

สำหรับอร คอนเทนต์ที่เธอทำกับคุณยายนั้นทำให้ผู้คนมีความสุขและระลึกถึงคนที่จากไป

“บางคนบ่นเสียใจที่ไม่ได้ทำให้พ่อแม่ ปู่ย่า ตายายของเขามีความสุข สนุกสนานก่อนตาย”

อรเล่าต่อว่า “ก็คิดอย่างนั้นเช่นกัน จึงตั้งใจต้องดูแล ให้ความรัก ความเอาใจใส่กับคุณยายเต็มที่ ให้เขามีความสุขในเวลาที่เหลืออยู่ให้มากที่สุด พอเขาจากไป จะไม่ได้รู้สึกเสียดายที่ไม่ได้ดูแลคุณยาย”

ให้ความสำคัญกับสภาพจิตใจผู้สูงวัย

วิธีการดูแลเอาใจใส่ผู้สูงวัยสำหรับอรคือ ‘ดูแลสภาพจิตใจ’ คือทำอย่างไรก็ได้ไม่ให้คำพูดทำร้ายจิตใจเขา

“คุณยายจะมีความรู้สึกอ่อนไหวต่อคำพูดเล็กๆ ของเรา เช่นการที่เราดุ ด่า ว่าเขา คนแก่อาจรู้สึกผิดและซึม น้อยใจและส่งกระทบต่อไปถึงเรื่องการไม่อยากกินข้าว เมื่อไม่กินข้าวก็ไม่มีแรง ก็มักจะนอนซมบนที่นอน ไม่พูดไม่จา” อรเล่าย้อนประสบการณ์คุณยายน้อยใจในคำพูดของเธอ

“ตอนนั้นเหมือนคนรู้สึกตรอมใจ อะไรประมาณนี้เลย”

หลังจากประสบการณ์คุณยายน้อยใจในวันนั้นอรกับแฟนจึงตั้งใจทำให้คุณยายมีความสุข ไม่รู้สึกทุกข์ เหมือนเดิมให้ได้ โดยการพาคุณยายช่วยงานธุรกิจขายของออนไลน์ของอร

‘ดาวติ๊กต็อก’ สู่ ‘พรีเซ็นเตอร์ขายรองเท้าวัยรุ่นออนไลน์’

หลังจากยายตุ๊โด่งดังบนโลกติ๊กต็อก อรจึงเกิดไอเดียชวนมาร่วมเป็นพรีเซ็นเตอร์โปรโมทรองเท้าแฟชั่นวัยรุ่นนำเข้าของอรชื่อร้าน ‘Onin_shoes’ ใน Lazada โดยจับคุณยายสวมเสื้อผ้าวัยรุ่นตามกระแสนิยมคู่กับรองเท้าแฟชั่นผ่านแฟนเพจเฟซบุ๊ก ‘คุณยายหงส์ทอง’ จนยอดสั่งจองสินค้าพุ่งกระฉูด

“คุณยายเริ่มจากการช่วยแพ็กของขายส่งลูกค้าและช่วยสวมเสื้อผ้าวัยรุ่นและใส่รองเท้าไปถ่ายรูปที่ร้านกาแฟ” อรเล่าถึงบทบาทใหม่ของคุณยายในฐานะนางแบบและพรีเซ็นเตอร์สินค้า

อรเล่าต่อว่า ไอเดียที่ให้คุณยายซึ่งเป็นคนแก่มาสวมใส่เสื้อผ้าวัยรุ่นนั้นถือว่าเป็นไอเดียที่ประสบความสำเร็จอย่างมาก เพราะตอนแรกคิดแค่ว่าจะจับคุณยายแต่งตัวสวยๆ ไปเที่ยวนอกบ้าน ร้านกาแฟเท่านั้น 

“พอไปถึงร้านกาแฟเลยถ่ายรูปคุณยายท่าทางแบบวัยรุ่นและเอามาลงเพจเฟซบุ๊กคุณยาย ลงได้ไม่นานมีคนแชร์ต่อและพูดถึงจำนวนมาก” อรเล่า “จากนั้นก็ทำต่อโดยเอารองเท้าที่นำเข้ามาขายในไทยให้คุณยายใส่แล้วไปถ่ายรูปที่ร้านกาแฟ จากนั้นอัปลงเฟซบุ๊กระบุว่าขายรองเท้า ไม่นานยอดสั่งจองรองเท้าเข้ามาในเพจจำนวนมาก” 

“รองเท้าขายดีมาก จนของไม่มีขายแล้วตอนนี้ (หัวเราะ) ” ยายตุ๊กล่าวแทรกอร

“คนสั่งซื้อก็คือคนวัยเท่าอรนะคะ ยังวัยรุ่นอยู่ ถือว่าเป็นไอเดียการตลาดที่ประสบความสำเร็จนะคะ” อรกล่าวเสริม

อรบอกว่าตั้งใจจะทำคอนเทนต์คุณยายในติ๊กต็อกและให้คุณยายเป็นพรีเซ็นเตอร์รองเท้าของตัวเองต่อไป เพราะสิ่งเหล่านี้ทำให้คุณยายมีสนุก อารมณ์ดีและมีความสุข

แม้จะกล่าวไม่ได้เต็มปากว่ากรณีคุณยายหงส์ทองจะสามารถเป็นต้นแบบผู้สูงอายุครอบครัวอื่นได้ เพราะบริบท สภาพแวดล้อมและสถานะแต่ละครอบครัวแตกต่างกัน ทำให้มีผลต่อการความสามารถในการดูแลผู้สูงอายุที่แตกต่างกันไปด้วย

“พ่อใหญ่แม่ใหญ่ พ่อเฒ่าแม่เฒ่าที่อยู่บ้าน มานะ ลุกขึ้นจากเตียง ออกมาจากห้องนอน มาเต้น มาแต่งตัววัยรุ่นสวยๆ เท่ๆ กินของอร่อยๆ สนุก มีความสุขกัน” ยายตุ๊ฝากเขียนทิ้งท้าย 

ยศพนธ์ เกิดวิบูลย์ เรื่องและภาพ