รัฐบาลนิวแคลิโดเนียจัดการลงประชามติเมื่อวันอาทิตย์ที่ 4 พ.ย. 2561 ที่ผ่านมา เพื่อหยั่งเสียงประชาชนว่าต้องการประกาศเอกราชแยกตัวจากฝรั่งเศสและตั้งประเทศใหม่หรือไม่ โดยผลการนับคะแนนเบื้องต้นบ่งชี้ว่าร้อยละ 56 ของผู้ออกมาใช้สิทธิ ไม่ต้องการแยกตัวเป็นเอกราช และต้องการอยู่ในความดูแลของฝรั่งเศสต่อไป
คณะกรรมการจัดการลงประชามติประเมินว่า ร้อยละ 80 ของผู้มีสิทธิลงคะแนน 174,000 คน ออกมาลงประชามติเมื่อวานนี้ ซึ่งถือเป็นตัวเลขที่สูงมากเมื่อเทียบกับจำนวนประชากรนิวแคลิโดเนียทั้งหมดกว่า 268,000 คน
นายเอ็มมานูเอล มาครง ประธานาธิบดีฝรั่งเศส แถลงแสดงความยินดีต่อชัยชนะของกลุ่มผู้สนับสนุนให้นิวแคลิโดเนียเป็นดินแดนโพ้นทะเลของฝรั่งเศสต่อไป พร้อมระบุว่า ประชาชนผู้มีสิทธิออกเสียงมีสิทธิอย่างเต็มที่ในการตัดสินใจเลือกระหว่าง 'อธิปไตย' และ 'ความสัมพันธ์ดั้งเดิมที่มีร่วมกับฝรั่งเศส' จึงเป็นเรื่องน่าภูมิใจที่ฝรั่งเศสและนิวแคลิโดเนียสามารถผ่านห้วงเวลาแห่งประวัติศาสตร์ไปพร้อมกันได้ด้วยดี พร้อมย้ำว่า ประชาชนได้รับข้อมูลประกอบการตัดสินใจที่ถูกต้อง รอบด้าน และเพียงพอต่อการตัดสินใจ
ทั้งนี้ นิวแคลิโดเนียอยู่ในมหาสมุทรแปซิฟิก ห่างจากฝรั่งเศสประมาณ 17,000 กิโลเมตรไปทางตะวันออกเฉียงใต้ และได้รับงบประมาณสนับสนุนจากฝรั่งเศสเพื่อนำไปบริหารจัดการด้านต่างๆ รวมเป็นเงินกว่า 1,500 ล้านดอลลาร์สหรัฐ (ประมาณ 48,000 ล้านบาท) ต่อปี
ด้าน 'แอนดรูว์ โทมัส' ผู้สื่อข่าวของอัลจาซีรา รายงานสถานการณ์การลงประชามติในนิวแคลิโดเนีย โดยระบุว่า การได้รับความช่วยเหลือจากฝรั่งเศสอย่างเป็นรูปธรรม ช่วยให้ชาวนิวแคลิโดเนียจำนวนมากเลือกที่จะอยู่ร่วมกับฝรั่งเศสต่อไป แม้ว่าในช่วงทศวรรษที่ผ่านมาจะมีการเคลื่อนไหวจากกลุ่มเรียกร้องเอกราชอย่างต่อเนื่องก็ตาม
กลุ่มผู้เรียกร้องเอกราชมองว่านิวแคลิโดเนียมีศักยภาพที่จะบริหารจัดการทรัพยากรของตัวเองได้ และพร้อมจะเปิดรับการลงทุนจากประเทศอื่นๆ เช่น จีน ซึ่งพยายามจะขยายอิทธิพลทางเศรษฐกิจเข้ามาในประเทศและหมู่เกาะแถบแปซิฟิกอย่างต่อเนื่อง เป็นผลจากการผลักดันนโยบายเชื่อมต่อกับต่างประเทศของผู้นำจีน เช่น นโยบายหนึ่งแถบหนึ่งเส้นทาง ในขณะที่นิวแคลิโดเนียมีทรัพยากรแร่และแหล่งประมงที่ยังอุดมสมบูรณ์
ก่อนหน้านี้ ปธน.มาครง แห่งฝรั่งเศศ เคยให้สัมภาษณ์สื่อมวลชนในประเทศเช่นกัน โดยได้พาดพิงถึงจีนว่าพยายามที่จะขยายอำนาจเพื่อครอบงำกลุ่มประเทศแถบแปซิฟิก แต่ไม่ได้มีการขยายรายละเอียดเพิ่มเติมถึงนิวแคลิโดเนีย