ตามความเข้าใจโดยทั่วกัน มองว่าคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญเมื่อวันที่ 11 มี.ค. เปิดทางให้มีการร่างรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ได้ แต่ต้องทำประชามติ 2 ครั้ง

ครั้งที่ 1 ให้ถามว่า ประชาชนประสงค์จะให้มีรัฐธรรมนูญฉบับใหม่หรือไม่

ครั้งที่ 2 ให้ถามว่า ประชาชนเห็นชอบหรือไม่กับร่างรัฐธรรมนูญฉบับใหม่นี้

ก็สอดคล้องกับกระบวนการที่รัฐสภากำลังทำอยู่ในขณะนี้ ที่มีการยกร่างแก้ไขรัฐธรรมนูญ กำหนดให้มีการเลือกตั้ง ส.ส.ร.ขึ้นมาจัดทำรัฐธรรมนูญฉบับใหม่

โดยเมื่อรัฐสภาโหวตผ่านวาระ 3 ของร่างแก้ไขรัฐธรรมนูญ จึงค่อยไปทำประชามติ ถามประชาชน ว่า ต้องการให้มีรัฐธรรมนูญฉบับใหม่หรือไม่ เพราะถึงตอนนี้การจัดทำรัฐธรรมนูญใหม่ ยังไม่เริ่มขึ้น เป็นแต่เพียงการกำหนดโครงสร้างของคณะกรรมการที่จะจัดทำรัฐธรรมนูญเท่านั้น

แต่ผู้ร้องต่อศาลรัฐธรรมนูญอย่าง “ไพบูลย์ นิติตะวัน” ส.ส.บัญชีรายชื่อ และรองหัวหน้าพรรคพลังประชารัฐ (พปชร.) ไม่คิดอย่างนั้น กลับมองว่า คำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญ ส่งผลให้ร่างแก้ไขรัฐธรรมที่กำลังจะพิจารณาในวาระที่ 3 เร็วๆนี้ เป็นอันต้องตกไปทั้งฉบับ

เพราะจะต้องทำประชามติตั้งแต่ในขั้นแรกก่อนเริ่มกระบวนการ อีกทั้ง ศาลรัฐธรรมนูญยังวินิจฉัยว่า สภามีอำนาจและหน้าที่จัดทำรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ ไม่ใช่ ส.ส.ร. ดังนั้น การกำหนดให้มี ส.ส.ร.จึงเท่ากับขัดต่อคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญ

ท่าทีของ “ไพบูลย์” มีแนวโน้มที่จะเสนอต่อที่ประชุมพรรคพลังประชารัฐ เพื่อขอให้พรรค โหวตคว่ำร่างแก้ไขรัฐธรรมนูญวาระ 3 โดยอ้างคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญ ซึ่งก็สุดแล้วแต่ว่าพรรคพลังประชารัฐ จะกล้าเสี่ยงขัดใจพรรคร่วมรัฐบาลหรือไม่ เพราะทั้งพรรคประชาธิปัตย์ และ พรรรคภูมิใจไทย ล้วนต้องการให้มีการแก้ไขรัฐธรรมนูญ

อันที่จริง ไม่ต้องถึงมือพรรคพลังประชารัฐก็สามารถคว่ำการแก้ไขรัฐธรรมนูญได้ เพราะลำพังแค่ ส.ว.ไม่โหวตรับร่างแก้ไขรัฐธรรมนูญวาระ 3 ร่างกฎหมายดังกล่าว ก็เป็นอันต้องตกไปแล้ว เนื่องด้วยการจะแก้ไขรัฐธรรมนูญได้ จะต้องพึ่งเสียง ส.ว. 1 ใน 3 หรืออย่างน้อยต้องมี ส.ว.84 คนโหวตรับร่าง

ซึ่งหากย้อนดูการอภิปรายในการพิจารณาร่างแก้ไขรัฐธรรมนูญวาระ 2 ที่ผ่านมา จะเห็นสัญญาณเตะถ่วงเวลา ยื้อการแก้ไขรัฐธรรมนูญของ ส.ว. อยู่เนืองๆ

ยิ่งวันนี้มีคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญชนิดที่เปิดทางให้ทุกฝ่ายสามารถตีความเข้าข้างตัวเองเองได้ ก็ยิ่งเข้าทางที่ ส.ว.ที่กล้าตีตกร่างแก้ไขรัฐธรรมนูญ โดยอ้างว่า ไม่อาจเห็นชอบได้ เพราะขัดคำวินิจฉัยศาลรัฐธรรมนูญ

วันชัย สอนศิริ ส.ว.ให้ความเห็นต่อคำวินิจฉัยศาลรัฐธรรมนูญว่า กระบวนการแก้ไขรัฐธรรมนูญ ที่ผ่านวาระหนึ่ง วาระที่สอง และเตรียมเข้าสู่วาระสามของรัฐสภานั้น เป็นกระบวนการทำที่มิชอบ และใช้ไม่ได้ เพราะไม่เป็นไปตามคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญ และถือว่าเป็นการกระทำที่เกินไปกว่าคำวินิจฉัยที่ระบุว่าต้องถามความประสงค์ของประชาชนว่าจะแก้ไขรัฐธรรมนูญทั้งฉบับหรือไม่ เชื่อว่าการลงมติวาระสาม ในวันที่ 17 มี.ค. นี้ จะไม่สามารถเดินหน้าได้

สำหรับการทำประชามติ วันชัย เห็นว่า จะต้องทำถึง 3 ครั้ง คือ ก่อนแก้ไข, หลังการแก้ไข และหลังจากมีรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ ซึ่งจะใช้งบประมาณเกือบ 10,000 ล้านบาท

ขณะที่ สมชาย แสวงการ ส.ว. เห็นว่า ถ้าจะร่างรัฐธรรมนูญใหม่ รัฐสภามีอำนาจทำได้ แต่ต้องไปถามประชามติจากประชาชนผู้สถาปนาอำนาจก่อนว่า ยอมอนุมัติหรือไม่

“ส่วนวาระ 3 จะตกไปหรือไม่ ไม่ต้องกังวล เพราะตราบใดไม่มีประชามติอนุมัติให้รัฐสภาไปร่างรัฐธรรมนูญใหม่ รัฐสภาจะถือวิสาสะโหวตวาระ 3 เพื่อจะให้มี ส.ส.ร.ไปร่างใหม่ไม่ได้เช่นกัน” สมชาย กล่าว

ดังนั้น จึงฟันธงได้เลยว่า หากรัฐสภาเลือกที่จะโหวตวาระ 3 ในวันที่ 17 มี.ค.นี้ กระบวนการแก้ไขรัฐธรรมนูญที่แล้วมานั้น ล้มไม่เป็นท่าอย่างแน่นอน

ข่าวที่เกี่ยวข้อง

• ศาล รธน.ชี้รัฐสภาทำ รธน.ใหม่ได้ ต้องทำประชามติ 2 รอบ ก่อน-หลังร่างฉบับใหม่เสร็จ
• ‘เสรี’เตือนรัฐสภาโหวตผ่านวาระ3 ขัด รธน. แนะหันหน้าคุยกัน -ได้ รธน.ดี ต้องลดเกลียดชัง ส.ว.-คสช.
• ร่างแก้ รธน.คว่ำแล้ว! 'ไพบูลย์' ชี้ต้องนับ1ใหม่ ลั่นหากลุยวาระ3 พร้อมโหวตคว่ำ
• 'ชวน'ย้ำฝ่ายกฎหมายรัฐสภาชี้โหวตวาระ3ได้ - 'ปชป.'ยันจุดยืนโหวตผ่านร่าง รธน.
• ฝ่ายค้านย้ำร่าง รธน.ยังไม่ตก - 'ก้าวไกล' จี้ประชามติถามทำ รธน.ใหม่ผ่าน ส.ส.ร.หรือไม่