วันที่ 24 พ.ย. 2565 จิราพร สินธุไพร ส.ส.ร้อยเอ็ด และกรรมการบริหารพรรคเพื่อไทย กล่าวถึงกรณีไทยเป็นเจ้าภาพจัดการประชุมผู้นำเขตเศรษฐกิจเอเปค 2022 ครั้งที่ 29 ที่เพิ่งจบลงว่า ในภาพรวมอาจดูเหมือนว่าไทยประสบความสำเร็จในการจัดอีเวนต์ แต่ พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม สอบตกในด้านสารัตถะและการแสดงภาวะผู้นำที่มีวิสัยทัศน์ เพราะประเด็นหลักที่ไทยชูในการประชุมครั้งนี้ โดยเฉพาะเรื่อง ‘การจัดตั้งเขตการค้าเสรีเอเชีย-แปซิฟิก’ (Free Trade Area of the Asia-Pacific : FTAAP) ที่แม้จะเป็นแนวคิดที่ดี แต่เป็นเรื่องเก่าที่เคยเสนอเมื่อราว 20 ปีที่แล้ว

การเสนอจัดทำเขตการค้าเสรี FTAAP ไม่ใช่เรื่องใหม่เพราะเคยมีการพูดคุยครั้งแรกตั้งแต่ปี 2547 โดยมีสหรัฐฯ เป็นผู้ริเริ่มเสนอแนวคิด โดยเมื่อเกือบ 20 ปีที่แล้ว สมาชิก APEC ที่เป็นเขตเศรษฐกิจขนาดใหญ่อย่าง สหรัฐฯ รัสเซีย จีน ญี่ปุ่น มีแนวนโยบายการค้าที่ไม่ขัดแย้งกันรุนแรงเหมือนในปัจจุบัน การผลักดันให้จัดตั้ง FTAAP ก็ยังไม่สามารถเกิดขึ้นได้ และยิ่งสถานการณ์ปัจจุบันนี้ที่มีปัญหาสงครามทางการค้าระหว่างจีนกับสหรัฐฯ รวมถึงความขัดแย้งในระดับภูมิภาค ระหว่างชาติมหาอำนาจ ทั้งสหรัฐฯ จีน ญี่ปุ่น รัสเซีย และสมาชิกชาติตะวันตก ทำให้เป้าหมายการจัดตั้งเขตเสรีทางการค้า FTAAP แทบจะเป็นไปไม่ได้ 

ทั้งนี้ เป็นไปได้ยากที่เขตเศรษฐกิจอย่างจีน สหรัฐฯ รัสเซีย ที่ต่างมีนโยบายทางการค้าที่ต่างกันสุดขั้วจะหันหน้ามาทำ FTA ร่วมกัน รวมถึงนโยบายการค้าสหรัฐฯ ในระยะหลังที่ไม่เน้นการทำ FTA โดยปีหน้าสหรัฐฯ จะเป็นเจ้าภาพจัดการประชุม APEC และได้ประกาศชัดว่าจะเร่งเดินเครื่องกับสมาชิก APEC บางส่วนในการผลักดันให้เกิดกรอบความมือทางเศรษฐกิจเอเชีย-แปซิฟิก (Indo-Pacific Economic Framework: IPEF) ซึ่งไม่ใช่รูปแบบการทำ FTA จะเป็นวาระที่สำคัญที่สุดของสหรัฐฯ ปัจจัยเหล่านี้ยิ่งจะทำให้ FTAAP กลายเป็นวาระสวยหรูแต่อาจถูกปิดประตูทันทีหลังการประชุม APEC ที่ไทยเป็นเจ้าภาพจบลง

ประการสำคัญที่สุด คงไม่มีใครเชื่อศักยภาพของ พล.อ.ประยุทธ์ ในการผลักดันความตกลงเสรีทางการค้าในระดับพหุภาคี เพราะขนาดความตกลงเสรีทางการค้าระดับทวิภาคีระหว่างไทยกับสหภาพยุโรป ที่รัฐบาลอดีตนายกรัฐมนตรี ยิ่งลักษณ์ ชินวัตร ได้ริเริ่มเอาไว้ แต่ต้องชะงักไปหลังการรัฐประหารในปี 2557 นั้น รัฐบาล พล.อ.ประยุทธ์ได้แถลงนโยบายต่อรัฐสภา เมื่อปี 2562 ว่าจะสานต่อให้สำเร็จ ปรากฏว่าจะครบวาระ 4 ปีแล้ว ยังไม่มีความคืบหน้าที่มีนัยสำคัญแต่อย่างใด

“การที่ พล.อ.ประยุทธ์ชูแนวคิดการจัดตั้งเขตการค้าเสรี FTAAP ซึ่งสหรัฐฯ เคยเสนอไว้เมื่อราว 20 ปีที่แล้วในการประชุม APEC ครั้งนี้ แสดงให้เห็นว่า พล.อ.ประยุทธฺห มดมุกที่จะสร้างผลงานจากการเป็นเจ้าภาพจัดการประชุมฯ จึงต้องเอาเรื่องเก่ามาเล่าใหม่เพื่อสร้างเป็นผลงานรัฐบาล เมื่อการประชุมจบลงรัฐบาลพล.อ.ประยุทธ์ จึงได้แต่ภาพการจัดอีเวนต์เพื่อรักษาชื่อเสียงตนเอง แต่ทำให้ไทยพลาดโอกาสสำคัญในการผลักดันวาระที่คนไทยจะได้ประโยชน์สูงสุด” จิราพร กล่าว